تنیس سربسته یک چیز دیگر است

پیروزی رافائل نادال در مسابقات آزاد آمریکا ۲۰۱۹ بار دیگر نشان داد که وی بزرگترین تنیسور مرد تاریخ است – البته در تنیس روباز.
یک تمایزکوچک، اما مهم در شب فینال مسترز پاریس وجود داشت. نادال عاشق بهار پاریس است به همین خاطر یک دو جین قهرمانی در اوپن فرانسه دارد، اما تا به حال نتوانسته هیچ قهرمانی در تورنومنت‌های Masters ۱۰۰۰ به دست آورد. همچنین اقبال این را هم نداشته که در فینال ATP که از قضا آن هم در داخل سالن برگزار می‌شود به قهرمانی دست پیدا کند.
این موضوع بیشتر به این دلیل است که بدن نادال در انتهای سال به شکل قابل توجهی افت می‌کند. پارسال او از فینال مسترز پاریس و فینال ATP به خاطر دلیلی که مصدومیت در ناحیه شکم اعلام شد از مسابقات کناره‌گیری کرد. سال قبل از آن نیز مصدومیت در ناحیه مچ پا باعث شد که از یک چهارم نهایی پاریس محروم شود و در سال ۲۰۱۶ نیز مچ دستش دچار مصدومیت شد.
اما تنیس سربسته آنقدر متفاوت است که برخی از توانایی‌های خارق‌العاده نادال را بی‌اثر کرده و به دیگران اجازه ظهور و بروز دهد. محیط داخل سالن جایی است که سرویس‌زنندگان می‌توانند دقیقا یک نقطه خاص را هدف گرفته و در آنجا تهاجمی‌تر باشند. تنیس داخل سالن به درد کسانی می‌خورد که عاشق حمله‌کردن هستند.
به عبارت دیگر دلایلی وجود دارد که چرا یک تاپ‌اسپین زن قهار همچون نادال فقط توانسته در یک فینال مسترز پاریس و دو فینال ATP شرکت کند در حالیکه راجر فدرر که بلاشک یکی از بهترین سرویس‌زنندگان تاریخ و تهاجمی‌ترین تنیسور مرد دنیا می‌باشد، تابحال موفق به حضور در ده فینال ATP شده که در شش تا از آن‌ها به مقام قهرمانی دست پیدا کرده است. نواک جوکوویچ صرب نیز (که یکی از بهترین مدافعانی است که ضربات فلت او سرتاسر زمین بازی را در می‌نوردد) تابحال در هفت فینال حضور داشته و پنج تا از آن‌ها را به نفع خود به پایان رسانده است.

یکی از آشکارترین تفاوت‌های تنیس سربسته با تنیس روباز عدم وجود آفتاب و باد است که به سرویس‌زنندگان این اجازه را می‌دهد که ضرباتشان را به هر جایی که دلشان می‌خواهد وارد کنند. دیوید مکفرسون که جان ایزنر را مربیگری می‌کند از طریق ایمیل به ما گفت: «اگر سرویس‌های قدرتمندی می‌زنید، می‌توانید در تنیس سربسته تهاجمی‌تر بازی کنید».
ایوان لیوبیچیچ، مرد شماره ۳ سابق تنیس دنیا و مربی کنونی فدرر از طریق ایمیل به چند تا از عوامل نامحسوسی که به سرویس‌زدن در تنیس سربسته کمک می‌کند اشاره کرد، اما اشاره دقیقی به آن‌ها ننمود.
او گفت: «شاید تصور کنیم که تنیس روباز در شب و بدون باد تشابه زیادی با تنیس سربسته داشته باشد، اما به هیچ‌وجه اینگونه نیست. من فکر می‌کنم که مسائلی دیگری نظیر وجود سقف تأثیر زیادی بر کیفیت بازی دارد، زیرا هنگام پرتاب می‌توان از آن به عنوان یک مرجع استفاده کرد».
از نظر مکفرسون و لیوبیچیچ تفاوت‌های ظریف دیگری نیز در خصوص تنیس سربسته وجود دارد نظیر صدای بیشتر جمعیت و اکویی که ایجاد می‌شود. همین عامل می‌تواند انرژی یک بازیکن را افزایش داده و یا او را عصبی‌تر کند. همین صدا‌ها همچنین می‌توانند عکس‌العمل‌های بازیکن را کاهش دهند.
بتانی ماتک سندز، فاتح پنج دبل گرنداسلم زنان می‌گوید: «مردم نمی‌دانند که بازیکنان تا چه حد برای قضاوت در مورد سرعت توپ و اینکه راکت رقیبشان در چه محلی به توپ اصابت می‌کند به صدای حضار اتکا می‌کنند. آن‌ها با این کار می‌توانند سبک بازی خود را اصلاح کنند».

مهمترین تفاوت بین تنیس سربسته و روباز شیوه برخورد توپ با زمین است. ساختار زمین بازی در پاریس تا پیش از ۲۰۱۱ به شکلی بود که توپ با سرعت بسیار زیادی از سطح آن بلند می‌شد از اینرو مسئولان برگزاری مسابقات تصمیم به تغییر ساختار آنرا گرفتند. البته جنس زمین بازی استادیوم ۰۲ Arena در لندن از سرعت پایینتری نسبت به پاریس برخوردار است. به قول مکفرسون زمین‌های سربسته نسبت به چند دهه قبل از سرعت پایینتری برخوردارند.
برد گیلبرت، تحلیلگر شبکه ESPN زمین‌های سربسته را «دیوانه‌وار سریع» می‌نامد و اینگونه بیان می‌دارد که «سرویس‌زنندگان بزرگ بر زمین‌های سربسته چیره شده‌اند. در این نوع زمین‌ها بازی‌های طولانی‌مدتی انجام نشده است، چون سرعت توپ آنقدر بالاست که در مدت زمان کوتاهی بازی خاتمه پیدا می‌کند».
زمین‌های سربسته کنونی سبک بازی بهتری را ارائه می‌دهند، اما آنچه که مکفرسون آنرا اثر کاهشی بر روی توپ می‌داند و لیوبیچیچ نیز معتقد است که باعث کم‌اثر شدن شدت سرویس می‌شود در این زمین‌ها مشهود است. همین ویژگی برای سال‌ها سلاح اصلی نادال در مقابل بازیکنان بزرگی من جلمه فدرر بوده است.
مکفرسون می‌گوید: «در سرویس دوم، مزیت اصلی به نفع ریترنر خواهد بود که در تنیس روباز، باد هم به کمک او آمده و با اضافه شدن شدت ضربه یا اسپین، می‌تواند پاسخ‌دادن به سرویس دوم را با چالش فراوانی همراه کند».
سرانجام ایزنر در این خصوص می‌افزاید که شرایط استادیوم کمتر از رقبایش به او کمک می‌کند. «عدم وجود باد به کسانیکه به خوبی می‌توانند از پس زدن توپ بر بیایند کمک بسیار زیادی می‌کند، چون می‌توانند خیلی تمیزتر این کار را انجام دهند. این ویژگی برای بازیکنان سریع به شدت مؤثر خواهد بود».
لیوبیچیچ تاحدی با این موضوع موافق است و می‌گوید که در زمین‌هایی که بادی وجود ندارد، زمین‌هایی که سرعت توپ در آن‌ها پایین است کار را برای تنیسور‌های سریع دشوار می‌کند، چون به سختی می‌توانند توپ را کنترل کنند. او از جوکوویچ به عنوان نمونه‌ای بارز یاد می‌کند.

جوکوویچ بر خلاف نادال ضربات نسبتاً صاف‌تری را می‌زند که تا عمق زمین حریف نفوذ می‌کند. مکفرسون اضافه می‌کند: «بازیکنانی که صاف‌تر ضربه می‌زنند مزیت بیشتری دارند. در مقابل بازیکنانی، چون نادال که از تاپ‌اسپین‌های سنگین استفاده می‌کنند در چنین زمین‌هایی از اقبال زیادی برخوردار نخواهند بود».
لیوبیچیچ می‌گوید بازیکنان باید در چنین شرایطی جاه‌طلب‌تر باشند. پل آناکن، تحلیلگر Tennis Channel می‌گوید: «بازیکنان تهاجمی با حاشیه خطای کمتر در جایی که بادی وجود نداشته باشد موفق‌تر خواهند بود. به همین دلیل است که فدرر در چنین زمین‌هایی بسیار موفق‌تر است، زیرا خیلی زودتر می‌تواند به توپ ضربه زده و تهاجمی‌تر بازی کند».
فدرر در میان بازیکنان فعال بالاترین درصد پیروزی در تنیس سربسته را داشته و پشت سر جان مک‌انرو، ایوان لندل و جیمی کانرز قرار دارد. این بازیکنان بازنشسته در مقایسه با ۳۶۰ برد فدرر به ترتیب ۴۹۶، ۴۱۱ و ۵۹۵ پیروزی در تنیس سربسته داشته‌اند.
ATP Tour امروزه فقط ۱۶ تورنومنت سربسته داشته و اکثر آن‌ها آنقدر کوچک هستند که بازیکنان مطرح در آن‌ها شرکت نمی‌کنند. در کنار ATP Finals و تورنومنت جدید Laver Cup، فقط سه تورنومنت دیگر در حد ATP Masters ۵۰۰ وجود دارد. پاریس تنها تورتومنت Masters ۱۰۰۰ سربسته است. فصل زمین‌های خاکی شامل سه مسابقه Masters ۱۰۰۰ می‌باشد. در مقابل، در دهه ۱۹۷۰ میلادی و اکثر سال‌های دهه ۱۹۸۰ میلادی، سه یا چهار تورنومنت مشابه Masters ۱۰۰۰ برگزار می‌شد و تا ۲۰۰۸ حداقل دو تورنومنت در جریان بود.
بر اساس آمار ATP، فدرر در تنیس سربسته دارای آمار ۶۸-۲۹۲ و درصد برد ۰.۸۱۱ است که تقریبا نزدیک به نمره تنیس روباز ۰.۸۲۴ اوست. این امتیاز او را بالاتر از جوکوویچی قرار می‌دهد که در بخش سربسته دارای امتیاز ۰.۷۸۱ و در بخش روباز دارای امتیاز ۰.۸۳۶ است. در مقابل نادال در بخش سربسته فقط موفق به کسب امتیاز ۰.۶۸۱ شده و در بخش روباز نیز دارای امتیاز ۰.۸۴۸ است.
پنج تنیسور فعال دیگر یعنی اندی ماری، کی نیشیکوری، جو ویلفرد سونگا، گائل مونفیلز، مارین چیلیچ و دیوید گافین در بخش روبسته صاحب امتیازات بالاتری هستند.
گیلبرت می‌گوید تا پایان سال ۲۰۱۹ سرنوشت رتبه شماره یک را احتمالا این دو تورنومنت تعیین کنند، که جوکوویچ نسبت به نادال از شانس بالاتری برخوردار است. البته در پاریس و لندن افراد دیگری نیز وجود دارند که نسبت به جوکوویچ و فدرر از شانس بیشتری برخوردار باشند. دانیل مدودف روس که خیلی سریع تا رتبه چهارم بالا آمد، یک سرویس‌زننده و کانترپانچر قهار بوده که حرکت بسیار خوبی در زمین داشته و ضربات نسبت صافی می‌زند. به قول گیلبرت این ویژگی‌ها در تنیس سربسته بسیار مفید خواهند بود.

آناکن اضافه می‌کند که هوش بالای مدودف در تنیس و توانایی او در تغییر سبک بازی می‌تواند به نفع وی تمام شود. مدودف در تنیس سربسته آمار ۱-۱۲ داشته و در سال ۲۰۱۹ موفق به کسب دو عنوان شده است که امسال بهترین آمار تنیس روبسته را از آن خود کرده است. آناکن همچنین تأکید می‌کند که کارن خاچانوف، مدافع عنوان قهرمانی مسترز پاریس؛ الکساندر زورف، قهرمان سال پیش ATP Finals و استفانوس سیتسیپاس از دیگر مدعیان این مسابقات هستند.
نادال مدت زیادی است که از این موضوع شکایت دارد که فینال ATP، که بعد از گرند اسلم‌ها مهمترین تورنومنت تنیس در جهان است، هر از چندگاهی باید در فضای روباز و یا در زمین خاکی برگزار شود. با این وجود، پم شریور، تحلیلگر شبکه ESPN، فینال ATP باید به صورت سربسته برگزار شود.
او می‌گوید: «بازی در استادیوم‌ها سربسته همچون صحنه تئاتر است. این فضا می‌تواند کیفیت بسیار بالایی از تنیس را به نمایش بگذارد که هم برای خود تنیسور‌ها خوب است و هم برای تماشاگران».