بیشتر بازیکنان تنیس اهمیت استراتژی و آمادگی ذهنی برای یک مسابقه را دست کم میگیرند. اما هرچقدر عمیق تر به بازی خود، حریفتان و اینکه چطور میتوانید بر حریفتان پیروز شوید، فکر کنید، کار در زمین بازی راحت تر و به گونه ای بهینه می شود. داشتن یک برنامه برای هر بازی و مسابقه ای به ما کمک می کند تا از تشویش ها و نگرانی های ناگهانی ذهنمان در امان باشیم و حین بازی بتوانیم به جای مسائل حاشیه ای، هرچه بیشتر تمرکز خود را بر بازی معطوف نماییم.
چرا در هر مسابقه به برنامه ای جداگانه نیاز داریم؟
تصور کنید که رهبری یک جنگ را بر عهده گرفته اید و می خواهید نیروهایتان (یا همان بازی تنیس) را در این جنگ رهبری نمایید. یک ژنرال همیشه نیروهای خود را بر اساس توانایی خود و تمام اطلاعات در دسترس، آماده می کند. تمامی جزئیات، کوچک و بزرگ، قبل از شروع جنگ باید بررسی شود و هیچ نکته ای از دید یک ژنرال خوب جا نخواهد ماند.
کار شما هم باید به همین صورت باشد، نحوه بازی خود و حریفتان را در نظر بگیرید، وضعیت و موقعیت های مختلف را بررسی نمایید و با توجه به تمام این اطلاعات استراتژی یک مسابقه پیروز را برای مسابقه پیش رو بچینید.
زمانی که برای مسابقه خود برنامه و نقشه چیده باشید، این برنامه می تواند شما را در راه پیروزی قرار دهد. شما می توانید مسابقه خود را با هدف « به کارگیری استراتژی های بازی » پیش ببرید. در ادامه به جزئیات برنامه ریزی بازی می پردازیم.
قبل از هر چیز، اگر هنوز به کارآمد بودن این روش شک دارید، پیشنهاد می کنم کتاب فوق العاده پیروزی زشت (Winning Ugly) اثر برد گیلبرت (Brad Gilbert) را مطالعه نمایید.
برد گیلبرت نویسنده کتاب پیروزی زشت
در این کتاب، گیلبرت، مربی تنیس، مسائل بسیاری را که به ضربه های زشت معروف شده اند از نظر می گذراند اما توانایی های خود را نیز با فکر کردن به استراتژی ها و راه های متفاوت برای شکست دادن حریفان خود به شدت ارتقا داد.
گیلبرت در دنیای تنیس مقام چهارم جهان را از آن خود کرده است و مربی بسیاری از قهرمانان گرند اسلم از جمله آندره آغاسی، اندی رودیک و اندی مورای بوده است. گیلبرت شیوه تفکر خود را برای آمادگی در مسابقات، شامل پیروزی هایش در مقابل مک انرو و بوریس بکر، در اختیار مخاطبین خود قرار می دهد.
او بررسی روش بازی حریف خود قبل از هر مسابقه را کلید پیروزی هایش دانسته است. بدون این کار و بدون برنامه ریزی، گیلبرت نمی توانست هیچ شانسسی در برابر بازیکنانی که استعداد فوق العاده ای نسبت به او دارند، داشته باشد.
شاید از ذهن برخی از شما گذاشته باشد که «خوب، این کار به نظر عالی می رسه اما من از کجا باید بدونم حریفم کیه؟ پس برنامه ریزی بازی کار بی فایده ایه» با وجود تمام این مسائل نباید به خودتان استرس راه بدهید، آرامش خودتان را حفظ کنید. هنوز هم میتوانید با توجه به نحوه بازی خود، بهترین عملکرد ممکن و نقاط ضعف خود، برای مسابقات آماده شوید و از استراتژی ای که باعث بهینه سازی توانایی های شما می شود برای پیروزی در مسابقات تنیس استفاده کنید.
اغلب مسابقات خود را بایک برنامه ریزی درست می برید
چند مسابقه را تنها به خاطر امتیاز یک سرویس یا حتی در تای بریک واگذار کرده اید؟
حتما برایتان پیش آمده که اتفاقات بازی را چندین بار با خود مرور کرده و بسیاری حرکات را در ذهن اصلاح کرده باشید. شاید به خودتان بگویید در فلان لحظه باید از بک هند استفاده میکردم، باید بازی تهاجمی تری را به نمایش میگذاشتم یا انرژی بیشتری در این بازی نیاز بود. شرط می بندم که اگر از استراتژی های بهینه سازی و برنامه ریزی بازی استفاده می کردید، این موارد بسیار کمتر برایتان اتفاق می افتاد.
این استراتژی به خصوص زمانی که قبلاً تجربه رویارویی با آن بازیکن را داشته اید، بسیار مؤثرتر خواهد بود. در چنین شرایطی مطمئناً بازیکنی که از این روش استفاده کرده برنده خواهد بود. یک یا دو امتیاز، مرز بردن و باختن در چنین بازی هایی است. فکر کردن و چیدن استراتژی های قبل از بازی تاثیر بی نظیری بر نتیجه آن خواهد گذاشت.
کاملا قابل درک است که تا به حال چنین کاری نکرده باشید و هیچکس نمیتواند شما را سرزنش کند. شخصاً عادت داشتم سی دقیقه قبل از شروع مسابقه، مانند آدمی که تازه از خوابی دلپذیر بیدار شده باشد، ناگهان ظاهر شوم . اما کم کم متوجه اهمیت آنالیز و برنامه ریزی شدم. اهمیت فوق العاده ای که آنالیز بازی شما، تحلیل حرکات حریف و فرمولاریزه کردن استراتژی ها، با توجه به دانش و اطلاعات در دسترس، دارد، نتیجه را کاملا متمایز خواهد نمود.
حال که درباره میزان اهمیت این کار صحبت شد، اگر مایل باشید با هم مزایای برنامه ریزی برای بازی را بررسی کنیم.
مزیت های برنامه ریزی بازی
افزایش توانایی برای بازی در شرایط سخت
تا به حال شده در بازی ها شرایطی سخت برایتان پیش بیاید که توانایی تمرکز روی بازی را از دست بدهید؟ این موضوع به دلیل تمرکز روی نتیجه بازی به جای استراتژی های آن اتفاق میافتد.
برای اینکه اجازه چنین اتفاقی را ندهید به برنامه بازی نیاز دارید. اگر بدانید چه مسائلی شما را به سمت پیروزی سوق می‌دهند و روی استراتژی و برنامه بازی صحیح تمرکز کنید، در این صورت از فکر کردن به چرخش های امتیاز حین مسابقه که گاهی ممکن است نگران کننده نیز باشد، دوری کنید و روی حرکاتتان متمرکز شوید. در این خصوص با مربیان بازیکنان حرفه ای مربیان اجرایی در تنیس فایل پادکست مصاحبه شده است که
اعتقاد داشتند این کار به خصوص در شرایط پر فشار کلید موفقیت است.
تمرکز أعصاب شما در مسابقه می شود
داشتن چنین برنامه ای باعث می شود تا از نظر ذهنی روی مسابقه متمرکز شوید. بسیاری از شما در ایمیل هایتان از عدم تمرکز روی مسابقه به عنوان اصلی ترین مشکل خود نام برده اید.
و همیشه جواب من این بوده که اگر برنامه بازی فرمولاریزه ای داشته باشید که شامل استراتژی ها و الگوهای امتیازی قابل استفاده شما در طول مسابقه باشد، تمرکز روی مسابقه برایتان بسیار راحت تر خواهد شد. مهم نیست نتیجه ۵ بر صفر به نفع یا ضرر شما باشد بازی را با استراتژی هایی که شما را به نتیجه برتری ۵ بر صفر میرساند پیش ببرید و از آنها منحرف نشوید تا به این نتیجه برسید و بعد از آن تا لحظه پایان مسابقه نیز از استراتژی های مشخص شده خود پیروی کنید، تا پیروز میدان باشید.
اگر ۵ بر صفر عقب هستید، به جنگیدن ادامه دهید و ببینید آیا به خاطر پیش نبردن استراتژی ها به چنین نتیجه ای رسیده اید یا باید استراتژی هایتان را دوباره بر أساس آنچه در بازی اتفاق افتاده بچینید.
بازی شما بسیار قوی تر خواهد بود
اگر الگوهای امتیاز ساز، استراتژی ها و تکنیک هایی را که حین مسابقه نتیجه ای به نفع شما دارند، بدانید، میتوانید در مواقع نیاز به سرعت از آنها استفاده کنید.
این دقیقا نقطه مقابل زمانی است که بازیکنان احساس می کنند تمرکز خود روی بازی را از دست داده اند. نتیجه بازی کردن بدون برنامه بازی، اغلب با شروعی آرام نمایان می شود. اوج گرفتن از شروعی آرام دشوار است و باعث میشود زحمت زیادی متقبل شوید. چرا در عوض با استفاده از یک برنامه بازی حریف را از ابتدا به نتیجه انتهای بازی نرسانیم؟ یک بازی ده دقیقه ای طبق برنامه، بسیار راحت تر از چهل دقیقه بازی و جدال بر سر امتیازهای برتری است.
احساس میکنید کنترل مسابقه در دستان شماست
اگر یک مسابقه را بدون برنامه بازی کنید، ممکن است احساس سردرگمی داشته باشید و در مواقعی ندانید که دقیقا چه کاری باید انجام دهید. این موضوع بر عملکرد شما تاثیر منفی می گذارد. مثل این است که مدام از این سمت زمین بیهوده به سمت دیگر زمین بدوید. تمام کاری که میکنید صرفا عکس العمل در برابر حرکت ها و بازی حریفتان است. اما اگر برای بازی خود برنامه و استراتژی چیده باشید و برای زمان مناسب برنامه حمله و حرکات تهاجمی در نظر گرفته باشید با خیال راحت تری بازی می کنید و میدانید پس از انجام یک سری حرکات مرحله ای شانس زدن ضربه پیروزی برایتان فراهم میشود و بازی پیروزمندانه ای را به نمایش خواهید گذاشت. برنامه ریزی به شما این امکان را می دهد تا با اعتماد به نفس بیشتری بازی کنید و کنترل مسابقه را شخصاً در اختیار داشته باشید درحالیکه به راحتی از دستورالعملی که قبلا برای بازی خود چیده اید پیروی می کنید.
کمک به اجرای یک بازی هوشمندانه
همانطور که آنالیز بازی خود و حریفتان و فرمولاریزه کردن استراتژی ها را تمرین میکنید، به بازیکنی هوشمند تبدیل می شوید و در رویارویی با بازیکنان مختلف عملکرد بهتری خواهید داشت. ذهنتان درگیر بازی میشود، میتوانید مشکلات را بهتر حل کنید و استراتژی ها و حرکات امتیاز آور بیشتری به ذهنتان می‌رسد تا به بازی خود اضافه نمایید. چه کسی ممکن است دوست نداشته باشد چنین مهارت هایی را بدست آورد؟ به بررسی و فرمولاریزه کردن حرکات ادامه دهید تا به بازیکنی هوشمند تبدیل شوید.
چه زمانی باید برنامه را فرمولاریزه کرد؟
به محض اینکه فرصتی پیش آمد برای بازی خود برنامه ریزی کنید و بررسی آن را شروع کنید به این ترتیب زمان بیشتری برای تمرین برنامه بازی خود، استراتژی ها و تکنیک های مورد نیازتان خواهید داشت و تمرینات خود را هدفمند میکنید.
برنامه مسابقات اغلب چند روز قبل از برگزاری اعلام میشود پس برای تمرین روی برنامه بازی خود زمان خواهید داشت اما بازیکنانی که در مسابقات لیگ شرکت می‌کنند، اغلب تا چند دقیقه قبل از شروع مسابقه نمیدانند حریفشان چه کسی خواهد بود.
در چنین شرایطی باید روی امتیاز گرفتن از نقاط قوت خود و کم اثر کردن یا برطرف کردن نقاط ضعفتان تمرکز نمایید و به محض آنکه فهمیدید حریفتان در مسابقه کیست، به استراتژی ها و حرکاتی فکر کنید که در رویارویی با او می تواند برای شما امتیاز آور باشد.
اگر زمان دارید، حتماً برنامه بازی خود را بنویسبد. این کار شخصاً به من کمک کرد تا بتوانم جزئیات برنامه را بهتر به یاد بیاورم.
حتی میتوانید فراتر بروید و یادداشت هایی را که برای مقابله با هر بازیکن نوشته اید در کامپیوترتان ذخیره نمایید. ممکن است عجیب باشد اما این کار می تواند به برنامه ای که دفعه بعد برای رویارویی با همان بازیکن مینویسید کمک کند. به شدت توصیه میکنم که راهنمای فرمولاریزه کردن برنامه بازی من را دانلود کنید تا به راحتی بتوانید اطلاعات مربوط به هر بازیکنی را که قرار است با او رقابت کنید، در کامپیوترتان ذخیره نمایید.
چنانچه زمانی برای مکتوب کردن استراتژی ها ندارید، از زمانی که در راه رسیدن به مسابقه باید بگذارید برای فکر کردن در باره استراتژی ها و نحوه بازی خود در برابر حریفتان استفاده کنید.
سالها پیش در بازی با یک کودک در تگزاس و در یک مسابقه ایالتی، متوجه شدم یادداشتی همراه خود دارد که در زمان های استراحت آن را مطالعه میکند. با تصور اینکه به دلیل کار اشتباهی که مرتکب شده، چیزی را از من پنهان می کند در این باره از او سوال پرسیدم. اما هیچ خطایی رخ نداده بود، او به خوبی برای مسابقه آماده شده بود و یادداشتش چیزی نبود مگر برنامه بازی همان روزش و با همین شیوه نتیجه بازی را به نفع خود تمام کرد.
چطور برنامه بازی را فورمولاریزه کینم؟
سوالاتی که در ادامه آنها را مطرح می کنم، کلید فرمولاریزه کردن برنامه های بازی هستند. سوالاتی درباره شما و حریفتان که حتی اگر ندانید قرار است با چه کسی بازی کنید، باعث می شود بفهمید چطور میتوانید با تکیه بر نقاط قوت خود و کم اثر کردن نقاط ضعفتان امتیاز کسب کنید.
سوالات زیر را درباره بازی خود پاسخ دهید
o نقاط قوت من در بازی چیست؟
o نقاط ضعف من در تنیس چیست؟
o در طول مسابقه، چه مسائلی اغلب باعث میشوند که بتوانم امتیاز کسب کنم؟
o بهترین سلاح من در زمین چیست و چطور می توانم از آن استفاده کنم؟
o از کدام ضربه ها بیشتر از همه متنفرم؟
o با کدام استایل بازی بیشتر احساس راحتی میکنید؟
این سوالات را درباره حریفتان پاسخ دهید.
o درباره این بازیکن چه اطلاعاتی دارید؟
o نقات قوت این بازیکن چیست؟
o نقاط ضعف او کدام است؟
o اگر قبلاً با این بازیکن بازی کرده اید، چه چیزی در رقابت با او موجب برتری شما بوده است؟
o این بازیکن تا چه اندازه در رویارویی با شما موفق ظاهر شده است؟
o آیا حریف من ذهن پیچیده ای دارد؟
o کدام ضربه حریفم را دچار تزلزل میکند و برایش خوشایند نیست؟
o عموماً بازیکن حریف من از کدام استایل در بازی بیشتر استفاده میکند؟
شاید شنیده باشید که میگویند نباید به دراو (draw: جایگاه نشستن بازیکنان) نگاه کنید. این موضوع تا حدی درست است به جای آنکه بخواهید با نگاه کردن به بازیکنان فکر کنید با کدامیک از آنها قرار است در راندهای بعدی بازی کنید، باید تمرکز خود را روی بازیکنی بگذارید که در همان لحظه قرار است با او رو به رو شوید.
یکی از دلایل چنین توصیه ای، این است که تمرکز خود را از بازیکنی که با او بازی میکنید، ممکن است از دست بدهید اما از نظر من این توصیه قابل قبول نیست. چرا که اگر بخواهید برای مبارزه با حریفتان روحیه و اعتماد به نفس کافی را داشته باشید بهتر است از قبل بدانید با چه کسی قرار است رو به رو شوید تا اینکه دقیقاً قبل از بازی متوجه هویت حریفتان شوید اما از طرفی دیگر باید توجه داشته باشید که ذهن شما در هر زمان تنها باید روی یک حریف متمرکز شود.
اگر می دانید قرار است با چه کسی بازی کنید، و قبلاً تجربه بازی با او را داشته اید، بازی آنها را دیده اید، یا از دوست یا مربیتان درباره بازی با او پیشنهاداتی گرفته اید، باید سوالاتی را با خود مطرح کنید و به آنها جواب دهید.
برنامه بازیتان را فرمولاریزه کنید
بعد از اینکه جواب سوالات بالا را به خود دادید، باید بر اساس پاسخ های خود برنامه را فرمولاریزه کنید. توجه به نکات زیر در این کار اهمیت زیادی دارند.
o چطور میتوانم از نقاط قوتم در برابر نقاط ضعف حریفم استفاده کنم؟
o چطور میتوانم راه نفوذ نقاط قوت حریفم را ببندم؟
o از کدام الگو ها و حرکات استفاده کنم تا بیشترین امتیاز ممکن را از آن خود کنم؟
o کدام حرکات و الگوها میتوانند به بهترین نحو باعث عقب نشینی حریفم باشند؟
نمونه یک برنامه فرمولاریزه شده
نمونه خلاصه شده ای از برنامه بازی که قبل از مسابقه طراحی شده در ادمه آمده است که باعث خلع سلاح حریف می شود:
در مسابقات انتخابی آزاد امریکا که در نیوجرسی برگزار شد، تصمیم گرفتم تحقیقاتی درباره حریفی که قرار بود در راند اول با او رقابت داشته باشم، انجام دهم. به پیشنهاد دوستم در یوتیوب دنبال ویدئویی از نحوه بازی کردن او گشتیم. در ویدئویی که از او پیدا کردیم متوجه شدیم که به ندرت در سرویس ها به دنبال کسب امتیاز است و اغلب تلاش میکند تا به بازیکن مقابل خود فرصتی برای پاسخ گویی به ضربات بک هند باقی نگذارد.
همچنین متوجه شدیم که یکی از نقاط قوت من ضربات فورهندم هستند، یک بازیکن تهاجمی هستم که بیشتر در بیس لاین بازی میکنم و تلاش میکنم تا کمتر از ضربات بک هند استفاده کنم. بر اساس همین اطلاعات، متوجه شدم که میتوانم از ضربات سرویس و والی برای خنثی کردن ضربات بک هند او استفاده کنم. همچنین میدانستم که اگر درگیر رالی بک هند شویم، میتوانم با استفاده از تاپ اسپین روند ضربات را به فورهند تغییر دهم. برنامه بازی من براساس ضربات فورهند چیده شد. قرار براین بود که تا حد امکان از ضربات فورهند که نقطه قوت من به شمار می آمد، در مقابل ضربات بک هند او استفاده کنم تا زمانی که حریفم ضربه کوتاهی پرتاب کند و بتوانم با والی یا همان حرکت تهاجمی تنیس و با استفاده از نقطه ضعف او امتیاز کسب کنم.
به خاطر داشتن همین برنامه احساس راحتی بیشتری در زمین داشتم. دقیقاً می دانستم که به چه چیزهایی نیاز دارم و قرار است از چه تکنیک هایی استفاده کنم. بازی را با قدرت شروع کردم و توانستم به خوبی از پس موقعیت های مختلف بازی بربیایم. بهترین قسمت ماجرا این بود که اغلب موقعیت ها را به دلیل آنالیز بازی و حریفم، قبل از شروع مسابقه در نظر گرفته بودم و میدانستم چه کارهایی قرار است انجام دهم. مسابقه همانطور که باقدرت شروع شده بود با قدرت نیز تمام شد و پیروز آن مسابقه بودم. کاملاً برایم واضح بود که بدون آنالیز و برنامه ریزی قبل از مسابقه و در نظر گرفتتن اطلاعات، به این اندازه در زمین احساس قدرت و تسلط نمیکردم. مسلماً بدون برنامه بازی عصبی تر بودم و از رویارویی با حریفی که هیچ چیز درباره او نمی دانستم، احساس نگرانی می کردم.
حرف آخر
برنامه ریزی قبل از مسابقه میتواند متد خوبی برای پیروزی در مسابقات باشد ما از طرف اغلب بازیکنان تنیس مورد استفاده قرار نمیگیرد و نادیده گرفته میشود. بازیکنی که بازی هوشمندی را از خود به نمایش بگذارد و بداند در چه موقعیت هایی چه واکنشی باید از خود نشان دهد در بازی موفق تر از بازیکنی است که بدون در نظر گرفتن هیچ راه و نقشه ای برای موفقیت در زمین مسابقات حضور به هم میرساند. پیشنهاد من این است که سوالات بالا را از خودتان بپرسید و ببینید چه روشی میتواند شما را به سمت پیروزی و کسب امتیاز هدایت کند تا شانس بیشتری برای پیروزی داشته باشید. فکر کردن درباره چنین مسائلی قبل از هر مسابقه ارزش تلاش و زمانی که صرف آمادگی خود برای مسابقه کرده اید را دارد. وسعت اندیشه هایتان را بالا ببرید و بدون توجه به نتیجه بازی کنید، در انتهای مسابقه نتیجه مسابقه با آغوش باز به استقبالتان می آید.
