اگر همیشه دوست داشتید تنیس روی چمن بازی کنید اما نمی دانستید از کجا باید شروع کنید، اگر از تسلط راجر فدرر و ماریا شاراپوا در زمین لذت می برید، تنیس میتواند گزینه خوبی برای فعالیت ورزشی شما باشد. شرکت در بازی های تنیس چمن می تواند بر سرعت، قدرت بدنی و تناسب اندامتان تاثیر مثبت بگذارد و در کنار تمام این مزایا می توانید زمان بیشتری را با خانواده و دوستان بگذرانید. گام های زیر را دنبال کنید تا مسیر ابتدایی برای شروع این ورزش برایتان روشن شود.
چطور برای بازی تنیس آماده شویم
برای شروع تنیس بهتر است قبل از هر کاری مطالبی را بیاموزید و درباره این ورزش، نحوه انتخاب وسایل مورد نیاز آن و چگونگی انجام کارها نکات مهم را در نظر بگیرید و نکات پایه ای تنیس را به خوبی فرا بگیرید.
قوانین پایه تنیس
تنیس چمن به سه بخش گیم، ست و مسابقه تقسیم می شود. اصولاً برای پیروزی باید شش گیم را ببرید (که در مواقع خاص به هفت گیم می رسد) و برای بردن مسابقه باید حداقل سه ست را پشت سر هم برده باشید.
در ابتدای هر گیم امتیاز طرفین بازی برابر صفر است که به آن لاو گفته می شود. اولین امتیاز به دست آمده توسط یک بازیکن 15، دومی 30 و امتیاز چهارم، 40 خواهد بود. چنانچه یکی از بازیکنان به امتیاز 40 برسد در حالی که رقیب او امتیازی کمتر از 30 داشته باشد، گیم را برده است.
اگر هر دو بازیکن امتیاز 40 را کسب کرده باشند، بازی به تساوی که در اصطلاح به آن دوس گفته می شود، کشیده می شود و در نتیجه بازی تا زمانی که یکی از بازیکنان دو امتیاز متوالی کسب نماید، ادامه پیدا خواهد کرد.
بنابراین اگر نتیجه بازی شما با حریفتان شش بر پنج باشد، برای برنده شدن باید دو امتیاز پشت سرهم بیاورید تا نتیجه به هفت بر پنج تغییر پیدا کند. اما اگر حریفتان دو امتیاز پشت سرهم را از آن خود کند و نتیجه بازی شش بر شش شود، طبق قوانین باید بازی را ادامه دهید تا یکی از دو بازیکن به دو امتیاز برتر از دیگری برسد و برنده ست شود.
مشخصات زمین بازی
قبل از شرکت در بازی بهتر است مشخصات زمین بازی تنیس را بشناسید و به تمام زوایای آن تسلط کامل داشته باشید. اطلاعات مورد نیاز شما برای این شناخت در ادامه مطلب آمده است:
زمین تنیس از دوبخش مساوی که با یک تور از یکدیگر جدا میشود، تشکیل شده است. هر کدام از این دوبخش دارای بخش های متفاوت دیگری هستند. در قسمت نزدیکتر به تور، دو بخش دوس (سمت راست) و اَد (سمت چپ) قرار گرفته اند.
از طرف دیگر در دو طرف زمین یک محوطه کناری وجود دارد که با خطوطی از زمین اصلی جدا شده، این قسمت در بازی های تک نفره استفاده نمی شود و توپ بازیکنان نباید در بازی های تکنفره در آن قسمت از زمین فرود بیاید.
قسمت دوس را تحت عنوان محدوده سرویس راست و قسمت چپ را تحت عنوان محدوده سرویس چپ نیز می دانند. هنگام زدن سرویس، هدف سرور فرود آوردن توپ در این دو محدوده است. پس اگر سرور در سمت راست ایستاده باشد، توپ باید در محدوده سرویس راست زمین حریف فرود بیاید.
زمین هر بازیکن با خطی محصور شده که به نام Base line یا خط انتهایی شناخته می شود. توپ بازیکنان نباید بعد از خط بیس لاین زمین حریف فرود بیاید.
سرویس
در قسمت دوس و در پشت بیس لاین بایستید. زمانی که سرویس می زنید باید توپ به صورت مورب از تور رد شده و در محدوده سرویس زمین حریف فرود بیاید. برای زدن سرویس درست تنها دو فرصت به شما داده می شود. اگر بار اول سرویس را به درستی نزنید در اصطلاح فالت (fault) اتفاق افتاده است، چنانچه برای بار دوم نیز نتوانید سرویس درستی را به نمایش بگذارید، اصطلاحاً دابل فالت (double-fault) اتفاق می افتد و حق زدن سرویس را از دست می دهید.
چنانچه توپ با برخورد به بالای تور به داخل محدوده سرویس حریف برود به آن لِت گفته میشود و بازی ادامه پیدا می کند اما اگر پس از این اتفاق توپ به داخل زمین شما بازگردد و یا خارج از محوطه بازی فرود بیاید، خطا اعلام خواهد شد.
بازی تا زمانی که کسی ضربه پیروزی را بزند و یا اشتباهی مرتکب شود که به کسب امتیاز حریف کمک کند ادامه پیدا خواهد کرد.
در اولین امتیاز کسب شده در بازی تنیس، به کسی که ضربه موفق را زده 15 امتیاز و به حریف او 0 امتیاز (که تحت عنوان لاو خطاب می شود) تعلق خواهد گرفت. چنانچه در این لحظه ضربه موفق از آن سرور (کسی که ضربه سرویس را زده) باشد امتیازها از چپ با راست به صورت « لاو – 15 » عنوان می شود، اما چنانچه رسیور یا گیرنده توپ امتیاز کسب کند، امتیازها از چپ به راست به صورت « 15- لاو » عنوان می شود. به هر صورت خواند ن امتیازها در گیم، باید با اعلام امتیاز سرور شروع شود.
به همین ترتیب ادامه دهید
در زمین حرکت کنید و توپ را از این سوی زمین به سمت دیگر آن بفرستید هدف شما زدن ضربه ایست که در محدوده زمین حریفتان باشد و چنانچه حریفتان نتواند از عهده پاسخ دادن به ضربه شما بر بیاید، امتیاز کسب می کنید. به همین ترتیب از ابتدای بازی امتیاز شما باید از لاو به 15، 30 و 40 برسد. اولین کسی که امتیاز 40 را با دو اختلاف نسبت به حریف بازی خود بدست بیاورد، گیم را برده است.
چنانچه بازی تا جایی ادامه پیدا کند که هر دو بازیکن به امتیاز 40 برسند، اصطلاحاً دوس بوده و بازی مساوی شده است.
طبق قوانین تنیس، هیچ مسابقه ای نمی تواند در حالت تساوی باقی بماند، به همین دلیل یک گیم دیگر به بازی اضافه می شود و چنانچه بازیکنی که آخرین امتیاز را کسب کرده، بتوانند امتیاز این گیم را که به عنوان «گیم اَد» شناخته می شود، به دست آورد، برنده خواهد بود.
اما اگر این بازیکن فرصت خود را از دست بدهد بازی مجدداً در حالت دوس قرار می گیرد و این روند داوباره تکرار می شود. بازی تا زمانی که یکی از بازیکنان بتواند دو امتیاز متوالی را به نفع خود تمام کنند، ادامه خواهد داشت.
بهترین راکت را با توجه به سطح بازیتان، برای خود انتخاب کنید و به زخیم بودن بدنه و به طول راکت توجه داشته باشید
همه این‌ها نکاتی است که باید جز به جز به آن توجه کنید تا بتوانید بهترین بازی خود را ارائه دهید. همان طور که می‌دانید راکت تنیس نیز بسیار مهم است و باید بدانید که چه نوعی از آن را تهیه کنید. سعی کنید بهترین راکت را برای خود متناسب با میزان تسطتان به بازی انتخاب کنید. توجه به ضخامت یا در حقیقت عرض بدنه یک راکت از نکاتی است که هنگام خرید راکت تنیس باید به آن توجه داشته باشید. هر چه راکت شما از میزان ضخامت کمتری برخوردار باشد، یقینا شما می‌توانید از انعطاف حرکتی بیشتری با آن برخوردار شوید. طول کلی راکت که از انتهای دسته تا نوک هد آن در نظر گرفته میشود، طبق استانداردهای تعیین شده برای بازیکنان این رشته ورزشی بایستی چیزی بین ۲۷ تا ۲۸ اینچ باشد که البته می‌توان با محصولاتی طولانی‌تر از آن نیز در بازار کشورمان مواجه شد. ناگفته نماند هرچه طول راکت شما بیشتر باشد، قدرت ضربه زنی تان با آن بیشتر اما کنترل شما بر روی ضرباتتان کمتر خواهد شد بنابراین در این مورد نیز باید به سطح بازی خود نگاه کنید و حتما با مربی خود برای خرید دسته راکت مشورت کنید. همچنین در مجموع سه نوع از راکت‌های تنیس وجود دارند : مدل‌های مبتدی که همان طور که اسم آن مشخص است وقتی میخواهید ورزشی را شروع کنید باید از مدل‌های ابتدایی آن استفاده کنید. در برخی از ورزش‌ها همانند تنیس ابزار استفاده مبتدیان با حرفه‌ای ها متفاوت است و مثلا شبیه فوتبال نیست که توپ یکسانی برای همه داشته باشد. شما باید با قوانین، اصول ابتدایی این بازی و حتی دست گرفتن یک راکت تنیس آشنا باشید تا بتوانید قدم به قدم و با آموزش‌های لازم این ورزش را یاد بگیرید. پس این نوع از راکت‌ها بیشتر مناسب استفاده کسانی می باشد که به تازگی ورزش تنیس را آغاز کرده اند. معمولا از وزنی کم با دسته‌هایی بلند و سری‌هایی بزرگتر جهت کنترل بهتر بازیکنان تازه کار برخوردار هستند. مدل‌های نیمه حرفه‌ای یا متوسط : بعد از آن که کمی ورزش تنیس را یاد گرفتید و از مرحله مبتدی بودن خارج شدید می‌توانید راکت تنیس خود را نیز به مدلی بهتر ارتقا دهید. بعد از این که کمی این ورزش را فرا گرفتید سراغ راکتی بروید که مناسب سطح‌اتان باشد و به شما پیشنهاد میشود مستقیم به سراغ راکت حرفه‌ای‌ها حرکت نکنید. این مدل راکت همانطور که گفت شد بیشتر مناسب استفاده بازیکنانی است که قدری از حالت مبتدی و تازه کار بودن خود در این رشته ورزشی فاصله گرفته و به سمت حرفه‌ای‌تر شدن حرکت کرده اند. تمامی فاکتورهای این نوع از راکت‌ها نیز همچون نوع قبلی، یعنی راکت‌های مخصوص افراد آماتور بوده با این تفاوت که وزن این دسته از محصولات کمی نسبت به نوع قبلی بیشتر است و سنگین وزن‌تر می باشند! این به این دلیل است که شما بتوانید روی راکت تسلط پیدا کنید و با تسلط و سنگینی راکت توپ را کنترل کنید و قدرت دستتان نیز بیشتر شود که بتوانید ضربه‌های مناسبی بزنید. مدل‌های حرفه‌ای : پس از این که قدم به قدم دو مرحله قبلی را پشت سر گذاشتید و توانستید تا حد زیادی تنیس بازی کنید می‌توانید با مشورت مربی خود باز هم راکت خود را ارتقا دهید تا سطح بازیتان ارتقا پیدا کند. تاکید میشود که خود شما نباید این را تشخیص دهید که بازیکن خوب یا متوسطی هستید و حتما مربی باید این موضوع را تایید کند زیرا او می‌داند که شما با راکت تنیس چه میکنید و چگونه به آن ضربه صحیح یا غلط را می‌زنید. این نوع از راکت‌ها مناسب استفاده تنیس بازان کاملا حرفه‌ای است. تمامی راکت‌های حرفه‌ای از سری کوچکتر جهت کنترل بهتر بازیکن بر روی ضربات خود برخوردار هستند. وزن این نوع راکت‌ها در مقایسه با دو نوع قبلی کاملا بیشتر است. طول دسته راکت حرفه‌ای تنیس بسته به سلیقه و نظر بازیکن میتواند کوتاه و یا بلند در نظر گرفته شود و این موضوعی است که شما باید با نظر مربی، سبک بازی، قد و استایل خود آن را انتخاب کنید.
شروع گیم جدید
تمامی حالات در گیم جدید مطابق با مسائلی است که تا کنون گفته شده با این تفاوت که فرصت زدن ضربه های سرویس به بازیکن دیگر تعلق می گیرد.
بازی تا زمانی که یک ست را ببرید ادامه پیدا میکند.
برای بردن هر ست باید در شش گیم برنده شوید. اما دستورالعملی برای کسب ا متیاز برابر نیز وجود دارد. اگر امتیاز هر دو بازیکن به 6 برسد، روال زیر انجام خواهد شد. به بازی بعد از کسب امتیاز ست 6-6 « تای بریک » گفته می شود.
بازیکنی که در آخرین گیم، سرویس نزده باشد، سرویس اول را خواهد زد.
سرویس دوم را بازیکن حریف می زند و در ادامه تای بریک هرکدام از بازیکنان دو سرو پشت سر هم می زنند.
زمانی که یکی از بازیکنان به امتیاز هفت برسد و با اختلاف دو امتیاز از بازیکن حریف جلوتر باشد، تای بریک تمام خواهد شد. چنانچه یکی از بازیکنان به امتیاز هفت برسد و حریف او شش امتیاز را از آن خود کرده باشد، تای بریک تا زمانی که یکی از آن دو بتواند دو امتیاز برتری را از آن خود کند ادامه پیدا خواهد کرد.
ست دوم را همانند ست اول بازی کنید، نکاتی که گفته شد شاید ابتدایی باشد اما جزء جدایی ناپذیر تنیس هستند، پس تا می توانید بر آنها تسلط داشته باشید.
تا زمانی که یکی از دو بازیکن، دو ست از سه ست بازی را نبرده باشد بازی ادامه پیدا می کند. کسی که دو ست را ببرد به عنوان برنده مسابقه اعلام خواهد شد. البته ناگفته نماند که در مسابقات تنیس بانوان سه ست و در مسابقات آقایان پنج ست بازی می شود و در نتیجه برای اعلام برنده در بازی بانوان یکی از طرفین بازی باید دو ست از سه ست را ببرد در حالی که در مسابقات آقایان باید برنده سه ست از پنج ست باشد تا به عنوان برنده مسابقه اعلام شوند.
آموزش پایه ضربه ها در تنیس
ضربه های شما در بازی تنیس مهمات شما هستند و دستها، پاها، شیوه های ایستادن و در دست گرفتن راکت برایتان مانند ابزاری در راه پیروزی هستند. علم بر شیوه های مختلف ایستادن، ضربه های مختلف و تمرین برای حرفه ای شدن در آنها قدم بسیار مهمی است که نمی توانید بدون برداشتنش راه تنیس را ادامه دهید. درواقع بدون علم استفاده از این ابزارها راه شما قبل از شروع به پایان می رسد. نکاتی در زمینه چگونگی در دست گرفتن راکت و ایستادن و ضربه های مختلف در ادامه برایتان آورده ایم که میتواند برای شما مفید قرار بگیرد.
در دست گرفتن راکت
اولین و پایه ای ترین روش در دست گرفتن راکت تنیس را به عنوان « کانتیننتال گریپ » می شناسند، گرفتن راکت در این گریپ بی شباهت به طرز گرفتن چکش نیست. برای ساده کردن چگونگی در دست گرفتن راکت در این حالت تصور کنید می خواهید چکش در دست بگیرید. راکت را عمود بر زمین گرفته (لبه راکت به سمت زمین باشد) و دست خود را به گونه ای بگیرید که انتهای دستتان انتهای گریپ را بپوشاند، زاویه میان شست و انگشتان شما شبیه به هفت یا حرف V خواهد بود که کاملاً به سمت بالا بوده و انحرافی در آن دیده نمیشود. با اینکه این گریپ عموماً در سرو و والی استفاده می شود اما برای شروع کار فوق العاده است.
پس از آنکه در تنیس پیشرفت کنید حتماً وسترن گریپ که باعث افزایش قدرت پرتاب و میزان چرخش توپ می شود، گریپ محبوب شما خواهد بود و از آن استفاده خواهید کرد اما تا آن زمان گریپ کانتیننتال بهترین و مناسب ترین گریپ برای شما خواهد بود.
وضعیت ایستادن برای زدن ضربه
این بخش ضروری ترین بخشی است که در پاسخ به توپ ها و والی باید به درستی انجام شود و در هر ضربه ای از سرویس تا والی استفاده می شود تا بتوانید چرخش درستی داشته باشید و ضربه بهتری بزنید. برای مثال اگر هنگام رسیدن به توپ کف پای شما هنوز روی زمین باشد احتمالاً به موقع به توپ نمی رسید و اگر هم برسید نمیتوانید از تمام مهارت و نیروی خود برای زدن ضربه استفاده کنید.
قرارگیری پا در بازی تنیس نقش مهمی دارد. برای پیش بینی مسیر حرکت خودتان در جهت توپ ده ها قدم کوتاه به کوچکی قدم های یک کودک را در نظر بگیرید که به سمت توپ می رود با این کار می توانید مسیر حرکت به سمت توپ را پیش بینی کرده چرخش مناسب را در حرکت راکت به کار بگیرید. از آنجایی که راکت، پیشاپش شما حرکت می کند، می توانید در زمان مناسب به توپ ضربه بزنید.
گاهی اوقات تنها کاری که می کنیم این است که محکم به راکتمان می چسبیم و دعا می کنیم تا به موقع به توپ برسیم. به یاد داشته باشید که در هر ضربه ای اگر به دنبال راه حل برای مشکلات احتمالی باشیم، می توانیم در هم در مهارت ها و هم در بازی پیشرفت خوبی داشته باشیم.
ضربه فورهند
راکت را با دست غالب خود بگیرید
پای مخالف را جلو بگذارید، کمر را بچرخانید و همزمان دستی که راکت را با آن گرفته اید به سمت پشت خود بکشید تا راکت را برای زدن ضربه آماده کرده باشید. برای رسیدن به توپ و زدن ضربه باید کمی بپرید تا به موقع به توپ برسید. با چرخش و حرکت به سمتی که انتظار دارید توپ را بزنید شانه شما نیز اندکی به همان سمت متمایل خواهد شد.
برای زدن ضربه دست را به تمامی از بازوبچرخانید و راکت را به سمت توپ ببرید. به هیچ عنوان مچ دست (مفصل رادیوکارپال) را خم نکنید. توپ را با مرکز راکت بزنید.
پس از برخورد توپ و راکت، راکت را از جلوی بدن به سمت شانه مخالف ببرید. به این حرکت فالو ترو (Follow-through) گفته می شود و برای اتمام ضربه از آن استفاده می کنیم. راکت چرخش خود را به سمت بالا ادامه میدهد تا نیرو و چرخش کافی را به توپ منتقل کرده باشد و از بالای تور رد شود. اگر در چرخش بعد از ضربه راکت را به سمت مخالف خود بیاورید اما تا بالای شانه نبرید، احتمال برخورد توپ و تور را زیاد کرده اید.
ضربه بک هند
ضربه بک هند دو دست یکی از بهترین ضربه های تنیس است که در ادامه روش زدن آن را توضیح میدهیم.
راکت را مانند یک چکش با دست غالب خود بگیرید. دستتان باید در پایین ترین نقطه دسته راکت قرار بگیرد.
با گذاشتن دست دیگر خود در بالای دست غالب و گرفتن دسته، راکت را دو دستی بگیرید.
کمر را بچرخانید و راکت را در جهت مخالف دست غالب خود عقب ببرید (اگر راست دست هستید راکت باید به سمت چپ برود). به سمتی که انتظار دارید توپ به آنجا برسد بروید. برای آنکه بتوانید نیروی کافی برای زدن ضربه را جمع کنید زانوهایتان را خم کنید.
کمر را بچرخانید و از نیروی بازوی دست مخالفتان (اگر راست دست هستید دست چپ) برای زدن ضربه و فرستادن توپ از بالای تور به زمین حریف استفاده کنید. پس از زدن ضربه راکت را به سمت شانه مخالفتان (اگر راست دست هستید سمت راست) ببرید.
ضربه بک هند یک دستی
برای اینکار به راحتی راکت را با دست غالب خود بگیرید. این بار نیازی به گرفتن راکت با دست دیگر ندارید. برای گرفتن نیروی کافی زانوها را خم کنید و توپ را با مرکز راکت بزنید. برای حرفه ای شدن در این ضربه باید انرژی زیادی بگذارید اما ارزشش را خواهد داشت.
نحوه زدن سرویس
پشت بیس لاین و تقریباً در میانه عرضی زمین بایستید و پای غیر غالب (اگر راست دست هستید پای چپ) خود را جلوتر بگذارید. راکت را در دست غالب خود بگیرید. هدف خود را مشخص کنید.
توپ را با دست دیگرتان مستقیم به سمت بالا پرت کنید. توپ باید مستقیماً بالای سر شما و اندکی عقب تر به سمت بالا برود. در همان لحظه ای که توپ را پرت میکنید راکت را بالا آورده پشت شانه دست غالب خود نگاه دارید.
از کمر به سمت عقب خم شده و زانو ها را نیز خم کنید.
ضربه را بزنید.
نیازی نیست از نیروی بازوانتان استفاده کنید، نیرویی که با چرخش کمر و خم کردن زانوها به ضربه شما داده می شود کاملاً برای رد شدن توپ از بالای تور کافی است. با اقدامات گفته شده توپ به راحتی از بالای تور گذشته و در محوطه سرویس حریف فرود می آید، همان چیزی که برایش آماده شده بودید.
زدن توپ در بالاترین نقطه مسیر کمانی شکل خود، به شما این اجازه را می دهد تا توپ را به درستی بزنید و نیروی لازم را برای حرکت به سمت زمین حریف در اختیارش قرار دهید.
والی
والی فورهند: راکت را در دست غالب خود بگیرید. قبل از آنکه توپ به زمین بخورد ضربه خود را بزنید و آرنج را از مقابل بدنتان تا ناف جلو بیاورید.
والی بک هند: راکت را در دست غالب خود بگیرید، روی راکت باید به سمت تور باشد. دست را از مقابل بدن به سمت پایین بیاورید مثل اینکه میخواهید کسی را با آرنج دست خود کنار بزنید.
پاسخ به سرویس
برای این کار در انتهای خط موربی که از محل ایستادن حریف تا زمین شما کشیده می شود بایستید. شما باید پشت بیس لاین ایستاده باشید.
راکت را با هر دو دست در حالت آماده باش بگیرید. دست غالب شما باید انتهای دسته راکت را گرفته باشد. این حالت به شما این امکان را می دهد تا به محض زدن ضربه سرویس توسط حریفتان و مشخص شدن نقطه فرود توپ، بتوانید بدون از دست دادن لحظه ای پاسخ توپ را بدهید.
به حرکت توپ نگاه کنید و مکان احتمالی فرود توپ در زمین خود را پیش بینی نمایید. پس از مشخص شدن نقطه فرود توپ به سرعت به سمت آن نقطه حرکت کنید و توپ را با ضربه فورهند یا بک هند پاسخ دهید.
اگر توپ خیلی سریع به سمت شما برمیگردد، یک بک سویینگ سریع به شما کمک می کند تا به توپ برسید. راکت را محکم در دست بگیرید و توپ را بزنید.
