در آستانه آغاز مسابقات جام دیویس مروری بر این رقابت ها خواهیم داشت تا تاریخچه و برنامه اش را بررسی کنیم.
توضیحاتی در خصوص جام دیویس
تاریخچه مسابقات
جام دیویس، بزرگترین رویداد بین المللی تنیس جهان به شمار می رود که قدمت آن به ۱۱۹ سال پیش برمی گردد. شروع و اولین دوره این مسابقات از سال ۱۹۰۰ به میزبانی دانشگاه هاروارد در کشور آمریکا برگزار گردید که سرانجام با قهرمانی کشور میزبان نیز به پایان رسید. در واقع جام دیویس، عملا مهم ترین تورنمنت تنیس تیمی بین المللی مردان دنیا بوده که زیر نظر فدراسیون بین المللی تنیس (ITF) برگزار می شود. در سال ۱۹۰۰ که اولین دوره این مسابقات برگزار شد، تنها دو کشور ایالات متحده آمریکا و بریتانیا در آن حاضر بودند که همانطور که گفته شد با قهرمانی آمریکایی ها به پایان رسید. اما رفته رفته با محبوبیت این رشته ورزشی در سطح دنیا، کشورهای زیادی علاقه مند به حضور در آن شدند به طوری که به عنوان مثال در سال ۲۰۱۷، تعداد کشورهایی که چه در دور مقدماتی و چه مرحله نهایی در جام دیویس حضور یافتند به ۱۳۵ کشور رسید.
در این مورد تنها می توان مسابقات المپیک و جام جهانی فوتبال را مثال زد که به این شکل این تعداد کشور و ورزشکار حاضر به شرکت در آن هستند. ایده برگزاری چنین مسابقاتی اما از مدت ها قبل تر از شروع نخستین دوره آن رقم زده شد. در سال ۱۸۸۱ «جیمز دوایت» موسس و نخستین رئیس انجمن تنیس ملی ایالات متحده، پیشنهادی به بریتانیایی ها برای برگزاری منظم مسابقات تنیس بین دو کشور را داد. البته در ابتدا این ایده از سوی انگلیسی ها زیاد جدی گرفته نشد و حتی آن ها از فرستادن استعدادهای تنیس خود به خاک آمریکا امتناع می ورزیدند. اما ۹ سال بعد و در سال ۱۸۹۰ مسئولان دو کشور برای انجام دیدارهای تنیس بین خود به موافقت رسیده و همان گونه که اشاره شد اولین دوره این تورنمنت نیز در سال ۱۹۰۰ به میزبانی دانشگاه هاروارد و قهرمانی کشور آمریکا به پایان رسید.
جام دیویس در میان تنیسورها به «جام جهانی تنیس» معروف بوده و قهرمان آن هم، عنوان تیم قهرمان جهان را یدک می کشد. ایالات متحده آمریکا با ۳۲ قهرمانی، رکوردار تعداد قهرمانی در این جام معتبر دنیای تنیس شناخته می شود و پس از این کشور، استرالیا با ۲۸ قهرمانی، فرانسه و بریتانیا با ۱۰ و سوئد با ۷ قهرمانی در جایگاه های بعدیِ پرافتخارترین کشورهای این جام قرار می گیرند. همانطور که گفته شد جامی که به عنوان جام دیویس تلقی می شود فقط مختص به آقایان بوده و معادل آن برای بانوان، مسابقات Fed Cup می باشد که از سال ۱۹۶۲ پایه گذاری و برگزار گردید. در این مسابقات نیز کشور آمریکا خوش درخشیده و با ۱۸ قهرمانی درصدر پرافتخارترین کشورهای جهان قرار می گیرد و پس از آن ها، کشور جمهوری چک/چکسلواکی سابق با ۱۱ و استرالیا با ۷ قهرمانی در رتبه های بعدی ایستاده اند. آخرین دوره مسابقات جام جهانی تنیس (جام دیویس) در سال ۲۰۱۸ با قهرمانی کشور کرواسی به پایان رسید. دیدارهای پایانی این رقابت ها در تاریخ ۲۳ تا ۲۵ نوامبر در شهر لیل فرانسه برگزار شد و تیم ملی کرواسی موفق شد، فرانسه را با نتیجه ۳-۱ شکست داده تا به عنوان قهرمانی این مسابقات برسد.
نحوه برگزاری و ساختار مسابقات جام دیویس
شاید بتوان به طور ساده گفت جام دیویس در دو گروه اصلی و غیراصلی برگزار می شود. گروه اصلی شامل ۱۸ تیم (۲+۱۶) بوده که هر سال برای کسب عنوان قهرمانی و تصاحب این جام ارزشمند دنیای تنیس به رقابت می پردازند. تا قبل از سال ۲۰۱۹، دور نهایی مسابقات جام دیویس با حضور ۱۶ تیم برگزار می شد که از امسال (۲۰۱۹) فدراسیون بین المللی تنیس تصمیم گرفته که دو کشور دیگر را با وایلدکارت به این رقابت ها وارد نماید. اما گروه دیگر که ما اینجا آن ها را غیراصلی خطاب می کنیم شامل خیلِ عظیمی از کشورهای دیگر بوده که در سه منطقه اروپا – آفریقا، آمریکا (شمالی و جنوبی) و آسیا – اقیانوسیه قرار می گیرند که هر منطقه نیز از چهار گروه تشکیل می شود. اولویت هر گروه با حروف یونانی (I,II,III,IV) مشخص می گردند. گروه I در هر منطقه شامل تیم های به مراتب قوی تر و سرشناس تر تنیس در اتحادیه جهانی محسوب شده و گروه IV نیز شامل ضعیف ترین تیم های آن منطقه جغرافیایی به حساب می آیند. هر کدام از این گروه ها نیز به فراخور خود به چند زیرمجموعه تقسیم می شوند و قهرمانان هر گروه می توانند به گروه بالاتر صعود کرده و فدراسیون بین المللی تنیس (ITF) هم کشورهای میزبان را از یک سال قبل تر مشخص کرده و مسابقات را مستقیما هماهنگ می‌کند.
۱۸ تیم نهایی حاضر در مسابقات جام دیویس ۲۰۱۹ با برگزاری مسابقات گروهی و منطقه ای که در سال ۲۰۱۸ صورت پذیرفت، ۱۸ تیم توانستند جواز حضور در دور نهایی این رقابت ها را به دست آورند. از این ۱۸ تیم، ۱۲ کشور تیم هایی هستند که به دور qualification یا انتخابی جام جهانی راه پیدا کرده اند. ۴ تیم حاضر در مرحله نیمه نهایی دور قبل مسابقات و ۲ تیم نیز همان گونه که در قسمت قبل گفته شد از سهمیه فدراسیون جهانی یا همان وایلدکارت استفاده کرده اند، در این رقابت ها حاضر خواهند بود. بدین ترتیب ۱۸ تیمی که قرار است در مسابقات نهایی جام دیویس از ۱۸ تا ۲۴ نوامبر (۲۷ آبان تا ۳ مهرماه) حاضر باشند، به شرح زیر است:
* آرژانتین و بریتانیا (وایلدکارت)
* فرانسه، اسپانیا، کرواسی و ایالات متحده آمریکا (حاضر در مرحله نیمه نهایی سال گذشته)
* استرالیا، ژاپن و قزاقستان (منطقه آسیا – اقیانوسیه) / بلژیک، ایتالیا، آلمان، صربستان، هلند و روسیه (منطقه اروپا – آفریقا) / کانادا، شیلی و کلمبیا (منطقه آمریکا)
گروه بندی تیم های نهایی جام دیویس در سال ۲۰۱۹
گروه A: فرانسه، صربستان و ژاپن
گروه B: کرواسی، اسپانیا و روسیه
گروه C: آرژانتین، آلمان و شیلی
گروه D: بلژیک، استرالیا و کلمبیا
گروه E: بریتانیا، قزاقستان و هلند
گروه F: ایالات متحده آمریکا، ایتالیا و کانادا
حضور ایران در مسابقات جام دیویس ۲۰۱۹
کشور عزیزمان ایران با توجه به تاریخچه ای که در رشته تنیس داشته، هیچگاه نتوانسته در بین قدرت های تنیس دنیا و حتی قاره آسیا قرار گیرد. ایران هرگز در تاریخ خود به مسابقات نهایی جام دیویس نرسیده و در منطقه آسیا – اقیانوسیه نیز بیشتر در بین گروه های دوم و سوم این رقابت ها قرار داشته است. ایران در مسابقات گروه غیراصلی جام دیویس در سال ۲۰۱۹ هم در گروه نه چندان مطرح سوم یا III قرار گرفته است. تیم ایران در گروه B این دسته (III) با تیم‌های قطر، سوریه و مالزی هم گروه است. در گروه A هم تیم های ویتنام، کویت، سریلانک و سنگاپور حضور دارند. بازی های تیم تنیس کشورمان از روز چهارشنبه (۵ تیرماه) آغاز می شود که تیم ایران در اولین دیدار خود با سوریه بازی دارد. بازی‌های دوم و سوم ایران به ترتیب با مالزی و قطر است. مسابقات این دسته به میزبانی کشور سنگاپور برگزار می شود و بازیکنان ایران در این مسابقات را آرش و کیارش سوری، شاهین خالدان و احسان یزدی تشکیل می دهند. ایران در صورت اول و یا احتمالا دوم شدن در این دسته می تواند خود را به دسته II منطقه آسیا و اقیانوسیه رسانده و در رقابت های سال بعد در این گروه حاضر شود. گروه بالاتری که معمولاً تیم هایی هم چون تایلند، اندونزی، نیوزیلند، هنگ کنگ و فیلیپین قرار دارند.
