آنالیز و تحلیل مسابقات تنیس برای پیشرفت بازیکنان این رشته امری لازم و حیاتی است. هر مسابقه فینال، آزمونی است که از آن می توان فهمید عملکرد کلی بازیکنان در تکنیک ها، تاکتیک ها، برنامه های ذهنی و جنبه های فیزیکی بازی چگونه است.
بسیار مشاهده شده که مربیان و والدین، تنها با تماشای بازی به آنالیز مسابقات تنیس می پردازند در حالیکه برای این کار باید به نکاتی خاص در بازی ها توجه نمایند و روشی برای یادداشت برداری از آنها داشته باشند.
از آنجاییکه هر کدام از ما بازی را با تعصبات، نگرش ها وپیش بینی های مربوط به خود تماشا می کنیم و چیزی را می بینیم که دوست داریم ببینیم، عدم توجه به این نکات باعث می شود تا تحلیل ما از بازی مغرضانه و غیرواقعی باشد.
در حالیکه که آنالیز مسابقات و عملکردها به جای حقایق و نظرات ذهنی باید بر اساس حقایق عینی صورت بگیرد، انجام صحیح این کار نیازمند یادداشت برداری درست از موارد مهم در طول بازی می باشد.
اصلاح سیستم چهارچوب بازی تهاجمی
در این روش، آنالیز مسابقه تنیس مورد نظر، بر اساس چهارچوب بازی تهاجمی شکل می گیرد که شخصاً آن را از جان یاندل (John Yandell) یاد گرفته ام و پس از ارتقاء آن را برای بهره گیری سایرین نیز در این مقاله آورده ام.
همانطور که می دانید، آمار رسمی مسابقه (که اغلب در تلویزیون و سایت رسمی مسابقات منتشر می شود) شامل امتیازهای کسب شده (با احتساب ضربات سرویس) و خطاها، می باشد.
نمونه ای از آمار مسابقات
| فینال مسابقات آقایان – راد لیور | ||||||||||||||
| امتیازها | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||||||||
| رافائل نادال (1) | 7 | 3 | 77 | 3 | 6 | |||||||||
|
مسابقه تکمیل شده |
||||||||||||||
| راجر فدرر (2) | 5 | 6 | 36 | 6 | 2 | |||||||||
| طول مدت هر ست | 58 | 48 | 78 | 45 | 34 | |||||||||
| خلاصه مسابقه | ||
| نادال | فدرر | |
| سرویس اول % | 112 از 175 = 64% | 90 از 172 = 52% |
| آس | 4 | 11 |
| دبل فالت | 4 | 6 |
| خطاها | 41 | 64 |
| کسب امتیاز در سرویس اول % | 74 از 112 = 66% | 66 از 90 = 73% |
| کسب امتیاز در سوریس دوم % | 30 از 63 = 48% | 37 از 82 = 45% |
| ضربات موفق با احتساب سرویس ها | 50 | 71 |
| امتیازهای کسب شده از ضربات دریافتی | 69 از 172 = 40% | 71 از 175 = 41% |
| امتیازهای بریک | 7 از 16 = 44% | 6 از 19 = 32% |
| دستیابی به تور | 15 از 26 = 58% | 43 از 60 = 72% |
| کل امتیازهای اکتسابی | 173 | 174 |
| سریع ترین ضربه سرویس | 196 KMH | 204 KMH |
| میانگین سرعت سرویس های اول | 179 KMH | 183 KMH |
| میانگین سرعت سرویس های دوم | 143 KMH | 156 KMH |
این ضربات در دسته بندی بالا همراه با ضربات موفق محاسبه شده اند. در سویی دیگر خطاها، امتیازی است که به حریف داده می شود. در یک نگاه می توان گفت این دسته شامل خطاهایی می شود که دلیلی برای بروز آنها وجود نداشته است.مهم ترین تفاوت میان نحوه آنالیز بازی تنیس در آمارهای رسمی و روش سیستم آنالیز پیشنهادی ما در احتساب ضرباتی است که منجر به خطاهای حریف میشود. این ضربات همان ضرباتی هستند که حریف شما را وادار می کند در پاسخ به ضربه شما، مرتکب خطایی شود که برایتان سودمند است.
همچنین در این سیستم ضرباتی که منجر به کسب یا از دست دادن امتیاز می شود را مورد بررسی قرار می دهیم.
در جدول زیر F نشانه ضربه فورهند، B، ضربه بک هند، S برای ضربات سرویس، Bv یا Fv برای والی، SM برای اِسمش (ضربات سرویس که از بالای سر زده می شوند)، Br یا Fr برای ضربات پاسخ، Bp یا Fp نشانه پسینگ شات ها و Fdrop یا Bslice برای انداختن ضربات فورهند و بک هند استفاده استفاده شده است تا دقیق تر بتوانم توضیحات مربوطه را انتقال دهم.
در جدول زیر مثالی از آمار به دست آمده از بازی را میبینیم:
| بازیکن 1 | بازیکن 2 | نظرات | |||
| امتیاز ها | خطاها
UE |
امتیازها و ضرباتی که منجر به خطای حریف میشوند
WF |
خطاها
UE |
امتیازها و ضرباتی که منجر به خطای حریف میشوند
WF |
|
| 0-0’ | B,F | B,S | F,SM | Fv, Bp | |
علامت ‘ نشان دهنده کسی است که سرویس را می زند. حرف S (سرویس) در قسمت UE به معنای دبل فالت است و در قسمت WF به معنای آس و یا ضربه سرویسی است که منجر به کسب امتیاز سرور شده باشد.
چهارچوب بازی تهاجمی با اضافه کردن تمامی خطاها، تمام امتیازها و ضرباتی که در یک ست منجر به خطای حریف می شوند آمار خطاهای قابل اجتناب را از ضربات موفق جدا کرده است.
نتیجه مثبت نشان می دهد که نسبت امتیازهای کسب شده بازیکن از امتیازهای از دست داده اش بیشتر است. به عبارتی دیگر، بازیکن بیشتر از آنچه باعث کسب امتیاز حریفش شود امتیاز کسب کرده و بازی موفقی داشته است.
سیستم آنالیز مسابقات تنیس اصلی در چهارچوب تهاجمی که به وسیله جان یاندل مطرح شده تنها تعداد امتیازهای کسب شده، ضربات منجر به کسب امتیاز و خطاها را در نظر می گیرد و ضربه نهایی را که منجر به کسب امتیاز شده را در نظر نمی گیرد.
همچنین ستون نظرات در سمت راست جدول به شما این اجازه را میدهد تا نظرات و یا توضیحات مؤثر در طول بازی را یادداشت نمایید.
زمانی که مشغول آنالیز بازی مسابقات تنیس نوجوانانی هستم که مربی آنها بودم، ستون مربوط به توضیحات و نظرات را به سه بخش تکنیک ها، تاکتیک ها، مسائل فیزیکی و برنامه ریزی ذهنی تقسیم می کنم و نقاط ضعف و قدرت هریک را در بخش مربوط به آن یادداشت می نمایم.
اینکه بخواهیم تنها به اشتباهات توجه کرده و صرفاً آنها را در نظر بگیریم کار آسانی است (درواقع سیستم کاری مغز ما اینگونه طراحی شده تا به دنبال مسائلی که خوب نیستند بگردد). با اینحال برای داشتن دیدی واقع گرایانه از عملکرد بازیکنان باید به نقاط قوت آنها نیز توجه داشت.
در جدول زیر نمونه ای از ستون نظرات جدول قبلی آمده است. نقات قوت با علامت + و نقات منفی با علامت – در جلوی آنها از هم متمایز می شوند.
| نظرات | |||
| تکنیک | تاکتیک | برنامه ذهنی | مسائل فیزیکی |
| – پاسخ با فورهند – بک سویینگ زیاد
– اِسمش – بازیکن در حرکات پا ضعیف است
+ بالانس و تکنیک خوب در فورهند داخل به خارج |
+ توانایی وادارکردن حریف به حرکت در زمین با ضربات کوتاه مورب
– ضعف در پاسخ به ضربات بک هند مورب |
+ تمرکز و زبان بدن خوب، در 5 گیم اول مسابقه
– ضعف در گرفتن ضربات با ارتفاع پایین و سرعت کم در بازگشت به حالت اولیه |
– واکنش ها برای انداختن ضربات به اندازه کافی سریع نیستند و سرعت دویدن در زمین کم است
+ استقامت خوب حتی در ست سوم (نیاز به تمرین بیشتر در سرعت دویدن های کوتاه) |
نوشتن نقاط ضعف نسبت به نقاط قوت کار ساده تری می باشد و دقیقاً به همین دلیل یک مربی باید بتواند تصمیم بگیرد کدام نکته مهم تر است و تقویت کدام نکات را می توان به تاخیر انداخت.
برای یادداشت برداری بهتر است از مهم ترین مسائل شروع کنید. برای هر قسمت در هر ست از بازی از یک تاپنج نکته یادداشت نمایید تا بتوان روی آنها تمرکز نمود.
اولویت با نقاط ضعفی است که باعث بروز اشتباهات بزرگ تر می شود یا آنهایی که اصولاً باعث می شود حریف بتواند از آن به نفع خود استفاده کند. نقاط قوت بازیکنان برای بالابردن اعتماد به نفس آنها و کمک به بهبود تمرینات و پیشرفت آنها نقشی کلیدی به حساب می آیند.
تمام بازیکنان باید بتوانند ارزیابی واقع گرایانه ای از توانایی ها و مهارت هایشان طی بازی داشته باشند. همیشه جایی برای پیشرفت و بهبود عملکردها وجود دارد و همیشه، در هر بازی نقاط قوت بسیاری وجود دارد که به اعتماد به نفس بازیکنان در این راه کمک می کنند.
روش مذکور در آنالیز مسابقات به بازیکنان، مربیان و والدین این امکان را می دهد تا این کار را به شکلی صحیح و با اطلاعاتی درست، انجام دهند. علاوه بر آن باعث می شود از اختلاف نظرها صرف نظر کنیم و به بازیکنان و مربیان اجازه می دهد تا دقیقاً بدانند برر روی چه مسائلی باید بیشتر کار کنند و اتفاقات یک مسابقه را کامل از نظر بگذرانند.
بینش به وجود آمده از آنالیز مسابقات تنیس
- آیا بازیکن مورد نظر شخصاً به باخت خود کمک کرده یا واقعاً با حریف برتری در مسابقه بوده است؟ چنانچه نتیجه چهارچوب تهاجمی منفی باشد، بازیکن باید قبل از آنکه بر روی کسب امتیاز تمرکز کند یاد بگیرد تا از خطاهای غیر ضروری اجتناب نماید.
- اگر چهارچوب تهاجمی مثبت باشد و با اینحال بازیکن بازی را واگذار کرده باشد، باید سلاح های بیشتری را در بازی خود به کار بگیرد و راه های تحت فشار گذاشتن حریف را بیاموزد.
- کدام ضربه (فورهند یا بک هند) باعث بروز خطای بیشتری شده است؟ بسیار پیش آمده که خود بازیکن تصور می کند نقطه قوت او در بازی بر حول ضربات فورهند می چرخد اما نتیجه این روش برای ضربات فورهند منفی درآمده است! یعنی بازیکن مورد نظر در استفاده از ضربات فورهند بیش از آنکه موفق به کسب امتیاز شود، مرتکب خطا شده است.
- کدام بازیکن فعال تر است؟ این قضاوت به راحتی با در نظر گرفتن علامت های F، B، S و … در پایین عملکرد هر بازیکن صورت می گیرد. کسی که علامت های بیشتری را داشته باشد بازیکن فعال تری نسبت به دیگری است. ارزیابی چگونگی بازی از نظر منفعلانه بودن بازیکن یا زیاده روی های او بر عهده مربی است که با این روش می توان آن را انجام داد.
- آیا بازی چالش زیادی به همراه داشته است یا برد به راحتی نصیب سرور یا رسیور شده است. بازیکن در هر گیم به طور متوسط چند امتیاز را توانسته از آن خود کند؟
نکات بسیاری دیگری نیز وجود دارد که در آنالیز بازی می توان از یادداشت ها استخراج نمود. مسئله مهم تری که در این روش می توان متوجه آنها شد، مقایسه آنالیز مسابقات یک بازیکن در دراز مدت است.
آیا بازیکن توانسته در چهارچوب آنالیز تهاجمی خود پیشرفتی داشته باشد؟ تعداد دبل فالت ها و خطاهای قابل اجتناب کاهش یافته و یا اینکه توانایی کسب امتیاز در این بازیکن افزایش یافته است و …
مثالی از آنالیز مسابقات تنیس
در این مثال یک نکته دیگر را نیز در آنالیز مد نظر قرار داده ایم: برای هر ضربه شماره ای نوشته شده که نشان می دهد ضربه مذکود در کدام مرحله از گیم منتج به کسب امتیاز گردیده است.
بنابراین F1 یعنی این ضربه اولین امتیاز گیم و S4 چهارمین امتیاز را به همراه داشته است. دانستن این مسائل به شما کمک خواهد کرد تا ببینید من چطور آنالیز خود را از یک مسابقه در برگه آنالیز یادداشت می کنم.
- راجر فدرر و رادک استپانک – تای بریک – مسابقات مسترز مادرید – سال 2008
| راجر فدرر | رادک استپانک | |||
| امتیازها | UE | WF | UE | WF |
| 6-6 | 12F | 1Bv، 3S، 7S، 11Fp، 13Bp | 9S، 10B، 14F | 2SM، 4S، 5S، 6Fv، 8Bv |
در این مسابقه چند امتیاز وجود دارد که باید تصمیم بگیرید در دسته خطاهای غیر ضروری بوده است یا حریف به گونه ای وارد عمل شده تا برای بازیکن مقابل چاره دیگری نگذارد.
* امتیاز یازدهم: راجر فدرر ضربه پسینگ فورهند خود را مستقیماً به سمت استپانک می فرستد و او این والی را از دست می دهد (تصمیم شما در باره این اشتباه چه می تواند باشد؟)
* امتیاز دوازدهم: استپانک در یک والی نیمه کاره ضربه ای پرتاب می کند که باعث می شود فدرر ضربه پسینگ فورهند را از دست بدهد. (تصمیم شما در باره این اشتباه چه می تواند باشد؟)
- آندره آغاسی – پت سمپراس – تای بریک – مسابقات آزاد استرالیا – سال 2000
|
آندره آغاسی |
پت سمپراس |
|||
| امتیازها | UE | WF | UE | WF |
| 6-6 | 1BP، 3F، 6S، 8BP، 10S، 11S، 12FP | ، 9S، 7FP، 5S، 4SM، 2BV | ||
مسئاله قابل توجه در این تای بریک میان پت سمپراس و آندره آغاسی این است که تمام امتیازها طی یک بازی عالی کسب شدند و هیچ گونه خطای قابل اجتنابی در آن دیده نمی شود. این موضوع نشان دهنده سطح فوق العاده ای است که این دو بازیکن عالی رتبه تنیس می توانند در آن بازی کنند. تماشای چنین رقابتی بی شک مملو از لذت است.
