راهکار شما نسبت به پوینت های حساس در مسابقات تنیس در یک مسابقه تنیس چیست؟ اگر نظر مرا بپرسید خواهم گفت که هیچ راهکار جامع و منحصربفرد برای تمام افراد وجود ندارد.
شیوه عملکرد شما در پوینت های حساس در مسابقات تنیس ارتباط مستقیمی با شناخت شما از خودتان دارد – بدین معنا که شما باید سبک بازی ترجیحی خود را بشناسید و اینکه در موقعیت حساس و خاص چه واکنشی نشان خواهید داد.
شاید تابحال عبارت «پوینت های حساس در مسابقات تنیس » به گوشتان نخورده باشد. آنها پوینت‌هایی هستند که می‌توانند سرنوشت یک گیم، ست یا مسابقه را تعیین کرده و یا تغییر اساسی در روند بازی ایجاد کنند.
پوینت های حساس در مسابقات تنیس
- اینکه ۱-۳ عقب باشید و نتیجه ست کنونیتان، ۳۰-۳۰ بوده و سرویس نیز دست شما باشد.
- زدن سرویس در ستی که نتیجه آن ۵-۴ به نفع شماست – تمام پوینت‌های این گیم می‌تواند «حساس» باشد.
- زدن سرویسی که بواسطه به ثمررساندن آن در مسابقه باقی بمانید.
- زدن سرویسی که باعث پیروزی شما در مسابقه شود.
- بازی‌کردن در تای‌برک (با ترکیب‌های امتیازی مختلف)
- و بسیاری موارد دیگر
به یاد داشته باشید برخی از مربیان زمانیکه در حال آموزش تکنیک‌های ذهنی هستند، به تمام پوینت‌ها دید یکسانی دارند. این رویکرد زمانی اتخاذ می‌شود که مربیان سعی در تأثیرگذاری بر روی بازیکنانشان داشته باشند به گونه‌ای که بازیکن برخی پوینت‌های خاص را به عنوان پوینت حساس فرض نکند؛ زیرا با این کار بلافاصله حس اضطراب و ترس بر بازیکن غلبه کرده و همین عوامل باعث افت عملکرد وی خواهد شد.
من در قسمت‌های بعدی در خصوص این راهکار بحث خواهم کرد. شخصا گاهی اوقات از این روش استفاده می‌کنم اما به این موضوع نیز آگاهم که به ندرت بازیکنی پیدا می‌شود که تمرکز بسیار بالا داشته و از عواقب پوینت حساس بعدی تأثیر نپذیرد. البته برخی از تنیسورها نیز هستند که اعتقادشان بر این است که هیچ پوینت حساسی وجود ندارد.
به همین دلیل است که راهکارهای معدودی در خصوص تعامل با پوینت‌های حساس وجود دارد و شما می‌توانید یکی از آنهایی که بیشترین تطابق را با سبک بازیتان دارد انتخاب کنید.
پوینت‌های حساس به چه شکل بر روی شما تأثیر می‌گذارند
وقتی در خلال بازی به یک پوینت حساس می‌رسید، ناخودآگاه احساس ناراحتی می‌کنید. این احساس ناراحتی می‌تواند شامل موارد متعددی باشد: ترس (که البته انواع مختلفی از ترس وجود دارد)، اضطراب، احساس فشار و غیره.
عکس‌العمل غریزی شما نسبت به احساس ناراحتی این است که به آن پایان دهد. ما هیچگاه دوست نداریم احساس ناراحتی سراغمان بیاید؛ همواره به دنبال آن هستیم که در سریعترین زمان ممکن از این وضعیت خارج شویم.
۱. عجله پیش از رسیدن به پوینت حساس
معمول‌ترین نتیجه‌ای که می‌توان انتظار داشت این است که بازی را به شیوه‌ای عجولانه و تهاجمی آغاز کنید. این رفتار در بسیاری از تنیسورهای جوان و بی‌تجربه به وضوح دیده می‌شود. آنها هنوز یادنگرفته‌اند که علیرغم احساس ناراحتی، گام بازی خود را حفظ کنند.
اگر پیش از زدن سرویس یا بازگشت دچار تشویش ذهن شوید، هیچگاه به آن حد از تمرکز دست نخواهید یافت تا بتوانید گام بازی خود را به حد تعادل برسانید.
اگر سعی دارید که هر چه سریعتر پوینت‌ها را کسب کنید، هیچگاه نمی‌توانید بازیتان را در یک حد متوسط از ریسک‌پذیری انجام دهید؛ در عوض با این کار، احتمال از دست‌دادن پوینت و فرصت‌ها را بالا برده و همای سعادت بر شانه حریفتان خواهد نشست.
بنابراین مهمترین قانون بازی در هنگام رسیدن به پوینت‌های حساس این است که گام بازی خود را حفظ کنید (که این کار در زمان تغییر زمین یا بین پوینت‌ها نیز توصیه می‌گردد).
برخی از تنیسورها بین پوینت‌ها نیز از سرعت عمل بالایی برخوردارند؛ آنها حتی هنگام مواجهه با پوینت‌های حساس نیز سرعتشان را در سطح بالا حفظ می‌کنند. آندره آغاسی و استفی گراف یکی از بهترین نمونه‌ها هستند.
آغاسی در جایی گفته بود که اگر پیش از زدن پوینت حساس بیش از حد زمان صرف کند، شروع به فکرکردن و آنالیز بیهوده نسبت به آن کرده و دیگر نمی‌تواند آن عملکرد نهایی را به ثمر برساند. بنابراین او گام بازی‌اش را در سطح بالا و به صورت یکنواخت حفظ کرده و به ضربات، تاکتیک‌ها و سبک بازی خاص خود اتکا می‌کند تا بتواند بهترین موقعیت را برای خودش خلق کند.
باید بگوییم که او خودش را به خوبی شناخته‌است و یک رویکرد تاکتیکی و ذهنی برای خود پیدا کرده که البته بسیار خوب برایش کار می‌کند.
فکر نمی‌کنم بازیکنی را دیده باشم که گام بازی‌اش را در پوینت‌های حساس به خاطر دلایلی که در بالا گفته شد افزایش داده باشد اما بازیکنان بسیاری را دیده‌ام که هنگام رسیدن به پوینت‌های حساس، سرعت بازیشان را کاهش داده‌اند.
رافائل نادال و نوواک جوکوویچ جزو آن دسته از بازیکنانی هستند که هنگام رسیدن به پوینت‌های حساس زمان بیشتری صرف کرده و سعی در بدست‌آوردن آرامش درونی خود دارند. جوکوویچ سابق بر این زمانیکه به یک پوینت حساس می‌رسید، زمان زیادی را بین پوینت‌ها صرف می‌کرد. حتی یک بار هنگام زدن سرویسی که از اهمیت بالایی برخوردار بود، ۳۳ بار توپ را به زمین زد.
البته او تا حدی این عادتش را تغییر داده اما گاهی اوقات زمانیکه به پوینت‌های حساس می‌رسد این رفتار را در او می‌بینم. هنوز هم وقتی می‌خواهد سرویس حساسی بزند، چند بار توپ را به زمین می‌زند.
من حتی گیلرمو کوریا را نیز به خاطر می‌آورم که هنگام زدن سرویس ، سه بار اقدام به گرفتن توپ از توپ‌جمع‌کن کرد. او دو تا از توپ‌ها را امتحان کرد و نهایتا با توپ سوم سرویسش را زد. اما وقتیکه به سرویس حساس می‌رسید، از توپ‌جمع‌کن تقاضای ۴ توپ می‌کرد.
داشتن ۴ توپ در دست نیازمند زمان بیشتری برای زدن سرویس است و این روش گیلرمو برای کاهش دادن گام بازی بود.
به طور خلاصه باید گفت: زمانی که نوبت به زدن پوینت حساس می‌رسد، یا گام بازی را تغییر ندهید یا اینکه آنرا به تدریج کم کنید؛ این کار باعث آرامش شما شده و واقعا می‌توانید بر روی پوینت بعدی تمرکز کنید.
۲. عجله هنگام بازی
یکی دیگر از آثار منفی پوینت‌های حساس زمانی خود را نشان می‌دهد که در حال بازی در همان پوینت هستید. در این حالت نیز احساس ناراحتی باز به سراغ شما می‌آید که می‌تواند از داشتن کمی اضطراب تا شوک‌های سنگین متغیر باشد.
واکنش طبیعی شما این است که دوباره دلتان می‌خواهد هر چه سریعتر از آن وضعیت خارج شوید و به همین دلیل است که به شکل ناخودآگاه دوست دارید مدت زمان بازی را کوتاه کنید. هر چه مدت زمان بازی در خلال پوینت‌های حساس کمتر باشد، کمتر احساس ناراحتی خواهید کرد.
کوتاه‌کردن زمان پوینت‌ها منجر به تصمیمات تاکتیکی ضعیف می‌شود که البته نتیجه نهایی آن جز ارتکاب اشتباهات پی‌درپی نخواهد بود.
در ادامه به واضح‌ترین نمونه‌های تاکتیک‌های ضعیف در خلال یک پوینت حساس اشاره کرده‌ایم و اینکه بازیکنان به چه شکل می‌خواهند زمان یک پوینت را کاهش دهند:
- زدن ضربات اشتباه
- زدن سرویس و والی
- نزدیک‌شدن به تور پیش از زمان مناسب
من بازیکنان جوانی را دیده‌ام که در سرتاسر طول مسابقه اولشان و تای‌برک ست سوم با نتیجه ۵-۵، حتی یک ضربه اشتباه نیز نزده‌اند. تصور کنید نتیجه چه شد.
من بازیکنانی را نیز دیده‌ام که در تمام بازیشان سعی کردند همچون یک برنده، ثبات لازم را داشته باشند و حتی در هنگام پوینت‌های حساس سه فوت از خط عرضی فاصله داشتند.
دانستن اینکه در اطرافتان چه اتفاقی می‌افتد بسیار دارای اهمیت است. با این توصیف زمانیکه یک بازیکن به صورت کاملا ناخودآگاه سعی در کوتاه‌کردن زمان پوینت‌ها دارد، او را احمیق فرض نخواهید کرد.
به یاد داشته باشید، این کار به هیچ‌وجه یک تصمیم آگاهانه نیست.
بازیکن و تیم پشتیبانی وی (مربی، والدین و …) می‌بایست با نحوه کارکرد ذهن آشنایی کامل داشته باشند و بدانند که ذهن در مواقع افزایش استرس و فشار گرایش به چه رفتاری دارد و برای به کنترل درآوردن آن چه کارهایی را باید انجام دهند.
در مواقع پوینت‌های حساس چگونه باید بازی کنیم – رویکرد ذهنی
چیزی که تا اینجا آموخته‌اید این است که ذهن شما همواره دلش می‌خواهد از زیر فشار خارج شود و به دنبال روش‌هایی می‌گردد که تا حد ممکن از ورود به چنین موقعیت‌هایی فرار کند.
گرایش طبیعی شما در چنین مواقعی این است که قبل و هنگام بازی تصمیمات عجولانه می‌گیرید. در ادامه روش‌هایی را بیان خواهیم کرد که به کمک آنها می‌توانید ذهنتان را کنترل کنید:
۱. هنگام زدن سرویس و یا پاسخ به سرویس حریف، در ذهن خود مراحل کار را تصور کرده و هیچگاه آنرا تغییر ندهید.
هدف از چیدن این مراحل در ذهن این است – انتخاب توپ مناسب، زدن توپ به زمین پیش از شروع سرویس، پاک‌کردن عرق از روی سر و کارهایی از این قبیل که باعث می‌شود پیش از زدن سرویس یا پاسخ به سرویس، زمان مشخصی را به خود اختصاص دهید.
۲. بر روی هشیاری حالت ذهنی خود کار کنید. وقتی هنگام بازی اصلا متوجه نشوید که تحت فشار هستید دیگر چه فایده‌ای دارد که تکنیک‌های خلاص‌شدن از زیر فشار را به شما آموزش دهیم.
ویدیوی بازی‌های پیشین خود را تحلیل کنید و سعی کنید ببینید که وقتی احساس اضطراب یا ترس می‌کردید، چه عکس‌العمل‌هایی از خود نشان می‌دادید. این کار باعث می‌شود وقتی در شرایط پراسترس قرار می‌گیرید آگاهی بیشتر و بهتری نسبت به خود داشته باشید.
در مسابقات تمرینی، مربی می‌تواند کمک بسیار زیادی به شما کند و به شما یادآور شود که در حال اتخاذ تصمیمات عجولانه هستید.
اگر نسبت به حالت ذهنی خود آگاهی کامل داشته باشید، می‌توانید کاری در خصوص آن انجام دهید. اگر چنین آگاهی را نداشته باشید، پس باید بگذارید ذهن ناخودآگاه شما به جایتان تصمیم بگیرد.
پس وقتی متوجه هستید که زیر فشارید:
- زمان بیشتری را بین هر پوینت صرف می‌کنید
- چند نفس عمیق می‌کشید و تصور می‌کنید که در حال تخلیه تمام فشارها هستید که این کار معمولا شبکه عصبی مخصوصی را در مغزتان تشکیل می‌دهد.
- بر روی استراتژی اصلی خود تمرکز کرده و نحوه بازیتان را تصویرسازی می‌کنید.
یکی از دلایل اصلی که احساس فشار می‌کنید این است که به عواقب منفی از دست‌دادن پوینت (یا حتی از دست دادن ست یا باختن در مسابقه) فکر می‌کنید.
شما مجبورید که ذهنتان را به حال حاضر و در جایی که هستید برگردانده و به کار بعدی تمرکز کنید.
در مواقع پوینت‌های حساس چگونه باید بازی کنیم – رویکرد تاکتیکی
رویکرد تاکتیکی برای به ثمررساندن پوینت‌های حساس در یک استراتژی کلی خلاصه می‌شود: سبک بازی را در پیش بگیرید که در آن بهترین هستید.
یک سری از بازیکنان هستند که بیشتر بر روی ضربات بازگشتی تمرکز می‌کنند؛ آنها در بازی خود باید استقامت و جسارت بیشتری داشته باشند. یک سری از بازیکنان نیز هستند که در سرتاسر زمین بازی تحرک دارند؛ آنها باید بر روی همین توانایی تحرکی خود کار کرده و بهترین بهره را از آن ببرند. بازیکنان تهاجمی نیز باید موقعیت غالب را در زمین بازی پیدا کرده و کنترل بازی را از همان‌جا در دست بگیرند.
با این کار دفعه بعد که به بازی تنیسورهای حرفه‌ای نگاه می‌کنید، نسبت به اتفاقاتی که هنگام پوینت‌های حساس در جریان است آگاهی بیشتری پیدا خواهید کرد. مثلا ببینید رافائل نادال که در دسته‌بندی بالا بیشتر یک کانترپانچر (کسی که بیشتر بر روی ضربات بازگشتی کار می‌کند تا ضربات آغازین)، از چه تاکتیک‌هایی استفاده می‌کند.
ببینید راجر فدرر که در دسته بندی دوم قرار می‌گیرد (کسی که در سرتاسر زمین بازی امکان مانوور دارد) به چه شکل عمل می‌کند؟ همچنین دقت کنید که نیکلای داویدنکو که در دسته بندی سوم قرار می‌گیرد (کسی که یک بازیکن تهاجمی است) معمولا چه واکنشی به پوینت‌های حساس دارد؟
وقتی سبک بازی آنها در هنگام پوینت‌های حساس را ببینید، به تدریج الگوهای خاص بازی آنها را شناخته و متوجه می‌شوید که وقتی به پوینت‌های حساس برسید، چه کاری باید انجام دهید.
از حرفه‌ای‌ها آموخته و بازیتان را با سبک آنها تطابق دهید.
خلاصه
نحوه بازی کردن در پوینت‌های حساس معمولا تعیین‌کننده برنده بازی خواهد بود به خصوص زمانیکه دو بازیکن هم‌تراز از نظر کیفیت با هم رقابت کنند.
گرایش طبیعی این است که در قبل و حین بازی در پوینت‌های حساس تصمیمات عجولانه اتخاذ شود زیرا اولین حسی که سراغتان می‌آید حس اضطراب و حتی ترس است و اولین واکنش شما به این حس نیز خارج شدن هر چه سریعتر از وضعیت موجود است.
ذهن ناخودآگاه شما را مجبور می‌کند که هر چه سریعتر بازی را به پایان برسانید تا از زیر فشار خلاص شوید. اما باید در مقابل این خواست غریزی ذهن مقاومت کرده و کنترل آنرا به دست آورید.
سعی کنید بین پوینت‌ها یک گام یکسان را پیش بگیرید و حتی آنرا به تدریج کاهش دهید. با این کار کنترل بهتری بر روی استرس خود خواهید داشت.
اگر افکار شما به آینده و نتایج احتمالی منفی یا حتی شکست (در یک ست یا کل مسابقه) سوق پیدا می‌کند، آنرا به حال حاضر و همانجایی که هستید متمرکز کنید و به این فکر کنید که چگونه می‌توانید پوینت بعدی را با موفقیت کسب کنید.
از نقطه‌نظر استراتژی، ضربات یا الگوهایی که نقاط قوت شما نیستند را به کار نگیرید. همان بازی را انجام دهید که در آن بهترین هستید و در مواقعی که به پوینت‌های حساس می‌رسید، دقت و تمرکزتان را بالا ببرید.
درحالیکه نمی‌توان تضمین کرد که در تمام ضرباتتان موفق می‌شوید اما می‌توانید رویکرد تاکتیکی هوشمندانه‌تری را به کار بگیرید که بالاترین احتمال پیروزی در پوینت‌های حساس را به شما می‌دهد.
بهترین راه این است که به نقطه‌ای برسید که در آن آگاهی دقیقی از نتایج منفی پوینت‌های حساس نداشته باشید. فقط کافیست در تمام لحظات حواستان جمع بوده و تمرکزتان بر روی کار را افزایش دهید و صرفا به پوینت بعدی فکر کنید.
